Ako 95: Kuo Toetu’u ‘a e ‘Eiki he ‘oku Ne ‘afio ‘i hoku loto

SAME 119:41-48; 1 KOL. 15:12-14; NG. 17:30,31; 1 TESA. 4:14; LOM. 6:4.5

KAPAU ‘OKU ‘IKAI HA TOETU’U, PEA TA KO E LAUFANOA ‘A ‘ETAU LOTU

Ko e makatu’unga ‘o e Tui faka-kalaisitiane ko e Toetu’u ‘a Sisu Kalaisi. Pea na’e ‘i ai ‘a e kakai ‘o hange pe ko ia ‘i he taimi ni, ‘oku nau ta’etui ki he Toetu’u. Nau tui nai pe ki he faka’itaniti ‘a e laumalie kae ‘ikai tui ki he toetu’u ‘o e sino. ‘A e toetu’u ko e na’e toetu’u ai ‘a Sisu Kalaisi. Pea kapau ‘oku ‘ikai toetu’u ‘a Sisu Kalaisi pea ta ‘oku ‘ikai ha toetu’u, pea ta ‘oku ‘ikai leva ke ‘i ai ha kosipeli ke malanga’aki. ‘Io, pea ‘oku ‘ikai leva ke ‘i ai ha Lotu faka-kalisitiane. Pea kapau na’e ‘ikai ha lotu fakakalisitiane pea ta ‘e ‘ikai ke ‘i ai ha melino mo’oni ‘i mamani pea ‘e ‘ikai ke tau tu’u ‘i he ngaahi faka-sivilaise fakafiefia ‘oku tau ‘i ai ‘i he ‘aho ni. ‘Io, pea ta ‘oku tau faka’ofa. Pea ta ko Sisu ‘oku kei ‘i fa’itoka pe ‘a Hono Sino. Kae fakafeta’i ‘oku ‘ikai ke ma’u Hono sino ki fa’itoka. Kuo Toetu’u. Pea ‘oku tau kaunga ikuna mo fiefia.

Tefito’i Fakakaukau: Kuo Toetu’u ‘a e ‘Eiki he ‘oku Ne ‘afio ‘i hoku loto

Ako 94: KO E KELESI PE ‘A E ‘OTUA

SA. 119:33-40; 1 KOL. 15:10,11; ‘EFES. 2:8; 3:7,8; LOMA 3:24; 12:3;

1 KOL. 11:23; KOLOS. 1:29

KO E KELESI PE ‘A E ‘OTUA

‘Oku feinga teke ‘e he ‘aposetolo ‘a e langi ‘o e kelesi ‘a e ‘Otua. ‘Oku tau fakatokanga’i ‘a e ngaahi me’a ko’eni:
Ko e me’a ‘oku te hoko ki ai ‘i he ‘aho ni, ngaue, ngoue, lakanga mo’ui pe ha pe me’a ko e makatu’unga pe ki he kelesi ‘a e ‘Otua. ‘A ia ko e ‘Ofa ta’elau hia pe ‘a e ‘Otua. Na’e ‘ikai ke ta’e’aonga ia. ‘Io, ko e kelesi ‘a e ‘Otua ‘oku ‘ikai ko ha me’a ia ke va’inga ‘aki ka ke faka’aonga’i mo fakahounga’i. Fefe ‘a ‘Ene kelesi kiate koe, ‘oku ‘aonga? Monu ‘oku kei ‘i ai pe ‘a e taimi ke fakahounga’i leva.Hulu atu ‘eku fakafitefita’a. Na’e ‘ikai ko e pehe ko ha ‘afungi ‘a e ‘aposetolo ka ko ‘ene feinga pe ‘a’ana ke ongoongoa ‘a e kelesi ‘a e ‘Otua. Ke langilangi’ia pe ‘a e ‘Otua – ko e kelesi ‘a e ‘Otua na’a ma kau. ‘Io, ko e kelesi pe, ko e kelesi pe. Pea ko e kelesi ko ia ‘e kei ngaue ma’ongo’onga pe ia ‘i ha fa’ahinga taha pe.

Tefito’i Fakakaukau: ‘Oku tau mo’ui pe tu’unga ‘i he kelesi ‘ata’ata ‘a e ‘Otua.

Ako 93: NA’A NE HA KIATE AU FOKI

SAME 119:25-32; 1 KOL. 15:8,9; NG. 9:1-6,15-17; KALET. 1:16; 1 KOL. 9:1,2;

‘EFESG 3:8; 1 TIMOTE 1:16; II KOLINITO 12:11

NA’A NE HA KIATE AU FOKI

Ko e ha ‘a e ‘aonga ‘o ‘ete fakamatala ki he mo’oni ‘o e Toetu’u ‘a Sisu Kalaisi pea na’a ne ha ki
he kakai kehe, kae ‘ikai ke te kau ai. Ko ‘ene toki mo’oni ha me’a kapau kuo te fakamo’oni’i kuo
te kau ai. Na’e pehe ‘a e fakamo’oni ‘a Paula.

Na’e ha ‘a Sisu kiate ia neongo ‘a ‘ene fakatanga’i ‘a e siasi kimu’a. Ko e si’i taha ‘o e kau
‘aposetolo, pea ko e fa’ele’i ta’ehoko. ‘Oku mahino heni ‘a e laumalie loto ma’ulalo na’a Ne
fakafonu ‘aki ‘a e mo’ui ‘a e ‘Aposetolo. Ko e si’i taha ia he na’a ne mo’ui ‘ata’ata pe ‘i he
meesi mo e kelesi ‘a e ‘Otua. Pea ‘oku fakamo’oni pe ‘e Paula ‘a ‘ene akonaki ke lau ‘a hoto
tokoua ‘oku sai ange ‘iate kita (Filip. 2:3).

Tefito’i Fakakaukau: Ke tau lea’aki ‘a e ngaahi me’a ko tau a’u ki ai ‘i he mo’ui.

Ako 92: Koe Folofola 'a e 'Eiki Toetu'u

SAME 100:1-5; SIONE 20:17,18; 1 KOLINITO 15:1-7

KO E FOLOFOLA ‘A E ‘EIKI TOETU’U

Ko e ha ‘a e folofola ‘a e ‘Eiki Toetu’u kia Mele? ‘A ‘eni:-

1.  “‘Oua te ke ala kiate au”, ‘Oku’ikai foki ke ‘uhinga pehe ke ‘oua na’a ne pa ange ki hono sino toputapu. ‘Amui ange te ne talaange kia Tomasi ke velo ange ‘a hono tuhu ki hono ngaahi mata-monuka. Ka ko e ‘uhinga ‘a Sisu ke ‘oua ‘e feinga ‘a Mele ke ta’ofi ia ‘aki ha‘a ne fu’u pipiki kiate ia, he ‘enau nofo mamani. Kuopau ke a’u ‘a ‘Ene fekau ki he ‘Ene Tamai. Pea ‘oku Ne kei lolotonga ‘alu hake pe ki he Tamai. He kuopau ke fakakakato ‘a e Toetu’u kuo Ne fai. Kuopau ke Ne ‘afio ‘i he to’omata’u ‘o e Tamai. Ko Hono potu ia. Kuopau foki ke a’u ki ai, ke ‘oua na’a feinga ‘a Mele ke ta’ofi ia.
2.   ‘Alu ki si’oku ngaahi Tokoua: ‘Oku malie ‘etau fakatokanga’i kuo ui ‘e Sisu ‘ene kau ako ko Hono fanga tokoua. Ko e tu’unga ma’olunga ia. Pea ‘oku ‘asi ai ‘a e fakafo’ou ‘enau felave’i, kuo liliu ia mei he Faiako/kau ako. ‘Eiki/kau sevaniti pe ko e ngaahi kaume’a (Sione 15:14) ki he fanga tokoua. Ko e felave’i fo’ou ia ‘i he ‘Eiki Toetu’u. Ko ‘Ene toki ui ‘eni kinautolu ko Hono fanga tokoua.
3.  Pea ke fakaha kiate kinautolu ‘oku Ne ‘alu hake ki He’ene Tamai pea ko “Ho’omou Tamai”. “Pea ki Hoku ‘Otua” ko “Homou ‘Otua”. ‘Io, ko e kuonga fo’ou pe ia ‘a e kauvai ‘e taha ‘o e Toetu’u. Ko e fakakoloa mo’oni ia ki he’enau Tamai. Na’a Ne fa’a ui pe ‘a e ‘Otua ko ‘Ene Tamai. Ka ko e fakafiefia ‘a ‘ene fakakau kitautolu ki Hono famili ki he ‘Otua ko ‘etau Tamai. Kuo ‘ikai toe fakamamani ‘a e feohi, ka ‘oku taka langi. Ko e ‘Otua kuo hoko ko ‘etau Tamai. Kuo holoki ‘a e ‘avahevahe ‘aki ‘a Hono kakano ‘o’ona (‘Efeso 2:14), pea kuo lava ke tau ui ‘Apa Tamai e ki he ‘Otua (Kalet. 4:6), he kuo Ohi kitautolu ki hono famili.

Tefito’i Fakakaukau: Ko e ‘Otua ko ia Ia ‘a ‘etau Tamai fou ‘i Hono ‘Alo ko Sisu Kalaisi.

Ako 91: Koe Fekau 'o e Toetu'u

 

SAME 150:1-6; LK. 10:22; MT. 28:16-20; 18:20;1 PITA 3:21-22; LK. 24:47; NG. 1:8;

KO E FEKAU MEI HE ‘EIKI TOETU’U

Hili ‘a e ha holo ‘a Sisu Kalaisi ki he’ene kau ako ‘i Selusalema na’a Ne tu’utu’uni leva ke nau fakataha ki Kaleli. Pea ko e talanoa ‘o e ‘aho ni ko e ha ‘a Sisu ki he kau ako ‘i Kaleli ‘i he funga mo’unga. ‘Oku tau mahalo pe ko e Mo’unga ni ko e Mo’unga ia na’a Ne fai ai ‘ene malanga (Mt. 5-7). Pea ka ‘ikai, pea mahalo ko e Mo’unga ‘eni ‘o e Fakakehe. Pea na’a nau hu kiate Ia, neongo na’e tala’a, ‘a e ni’ihi ‘i he kaunga fononga ‘i Kaleli. Mahalo pe na’e te’eki ke nau fu’u pau’ia ‘i he’enau ‘uluaki sio kia Sisu. Pea ‘oku mahu’inga ke tau tokanga ki he ngaahi me’a ‘oku folofola ki ai ‘a Sisu.

1.  Kuo tuku ‘a e Pule kotoa pe ‘o Langi mo mamani kia Sisu Kalaisi: ‘I he hili ko ia ‘o e Pekia pea mo e Toetu’u ‘a Sisu Kalaisi na’e foaki leva ‘e he Tamai ‘a e Pule mo e mafai (authorities) kotoa pe kiate Ia. Mafai ‘i Langi mo Mamani. Tuku ki lalo ‘a e me’a kotoa pe ki Hono lalo va’e (Sa. 110:1,2). Ko ia ai ‘oku ‘ikai ha Pule ‘e toe mahu’inga ange ‘ia Sisu Kalaisi. Pea ‘oku lalo’aoa ‘a e mafai kotoa pe kiate Ia. ‘Oku pau ke ma’u ngofua ‘a e me’a kotoa pe mei he ‘Eiki. ‘E ‘ikai hoko ha me’a ‘e taha ‘o ‘ata’ata meiate Ia (Sione 1:3).
2.   Ngaohi ‘a e kakai kotoa pe ko e kau ako: Ko e finangalo ia ‘o Sisu Kalaisi ke tala ‘a e kosipeli (ngaue faka’evangelio) ki he kakai kotoa pe. Pea “ngaohi” kinautolu (Ako Tisaipale) ke hoko ko ‘Ene kau ako ko e kau muimui. Ke hange pe ko Sisu Kalaisi ‘i he loto, ngaue mo e mo’ui.
3.  Papitaiso kinautolu: Fakanofo kinautolu ki he ‘Otua ‘i he Huafa ‘o e Tamai mo e ‘Alo mo e Laumalie Ma’oni’oni. Ko e Huafa ko e Pesona pe ia mo natula pe “Kakano” ‘o e ‘Otua. ‘A e ‘Otua ko e Tamai na’a Ne ngaohi a e langi mo mamani fakataha mo e fa’ahinga ‘o e tangata. Pea mo e ‘Alo na’a Ne pekia ke huhu’i ‘a e talangata’a ‘a e tangata ka ne foki ki he ‘Otua ‘o fou ‘i Hono Ta’ata’a. Pea mo e Laumalie Ma’oni’oni ko e Taukapo mo e Faiako, ‘a ia ‘oku Ne taukapo’i ‘a e me’a kotoa pe ‘a Sisu Kalaisi ‘i hotau laumalie.
4.  Ke tau ‘Ako’i ‘Ene ngaahi tu’utu’uni kotoa pe: Pea ko e tu’ukimu’a ‘o ‘Ene ngaahi tu’utu’uni: pea ke ta fe’ofa’aki (Sione 15:12). ‘Oku ou ‘iate kimoutolu ‘e au ‘i he ngaahi ‘aho kotoa pe ‘o a’u ki he ngata’anga ‘o mamani. Pea ko e fakafiefia lahi taha ‘o e fekau mei he ‘Eiki Toetu’u ko ‘Ene tala’ofa ke ne ‘iate kimoutolu ma’u pe. Ko ‘ene ‘iate kitautolu te tau lava ai ke fai ‘a e me’a kotoa pe kuo ne tu’utu’uni mai pea ‘oku mo’oni pe ‘a ‘Ene Folofola ka mavae mo Au, ‘e ‘ikai ke tau fa’a fai ha me’a (Sione 15:5). Pea ko ‘Ene ‘iate kitautolu ko e fakafiefia taha ia ‘o e fononga he te tau ma’u ‘a e mafai leva ke ikuna’i ‘a e me’a kotoa pe (Filipai 4:13). ‘Ofa ke langilangi’ia kakato ‘a Sisu Kalaisi ‘i he ngaahi me’a kotoa pe ‘oku tau fai ‘i Hono Huafa.

Tefito’i Fakakaukau: Ke tau talangofua kakato ki hotau fekau kuo ‘omi ‘e he ‘Eiki ‘i he ‘aho ni.

Ako 90: Kuo Toetu'u ' a e 'Eiki

SAME 118:14-24; SELEMAIA 31:1-14; 1 KOL. 15:12-22; SIONE 20:1-18

KUO TOETU’U ‘A E ‘EIKI

Tau fakafeta’i foki ki he ‘Eiki ‘i he ‘etau a’usia mai ‘a e pongipongi fakafiefia mo fakakoloa ko ‘eni. “Kuo Toetu’u ‘a e ‘Eiki” ! ‘Oku tokolahi ‘a e kakai ta’elotu ‘i mamani ‘oku nau ta’etui ki he Toetu’u ko ia ‘a e ‘Eiki. Pea tala ‘e he ni’ihi tokua ko e toetu’u fakalaumalie pe. Ka na’e Toetu’u Mo’oni ‘a e ‘Eiki. Pea ko e Toetu’u ‘i he sino.

Na’e feinga foki ‘a e kau Siu ke tala na’e kaiha’asi pe ‘e he kau ako ‘a e sino ‘o Sisuu . Pea ka ne pehe fuoloa hano ‘ilo ‘a e potu na’e fufuu’i ai ‘a e sino. Ka ‘oku ‘ikai. Na’e toetu’u mo’oni pe ‘a e ‘Eiki ia. Pea ‘oku tau sio pe ki he fu’u liliu na’e hoko ki he mo’ui ‘a e kau ako. Na’a nau mamata kiate Ia, hili ‘a ‘Ene Toetu’u (Mt. 29:9). Pea na’a nau toe lotolahi ai mo toe langa ai ‘a ‘enau tui. Kapau na’e ‘ikai ke mo’oni ‘a e Toetu’u ‘a Sisu Kalaisi, na’e ‘ikai lava ke tu’u mo mo’ui ‘a e siasi. ‘ E ‘ikai ke tu’u ha me’a faka-‘Otua ‘o ka ‘oku ‘ikai hano mo’oni (1 Kol. 15:17). Pea ‘oku fakakakato ‘e he Toetu’u foki ‘a Kalaisi ‘a ‘Ene ngaue. Pea ‘oku tau hu mo punou ki he ‘Eiki Toetu’u ‘i he ‘aho ni.

KUO TOETU’U ‘A KALAISI:       1 Kolinito 15:3-4

Ako 89: Amanaki Lelei ki he 'Uhinga 'Ene Toetu'u

SAME 16:1-8; SIONE 19:41,42; HEP. 10:19,20; MT. 12:40

KO E FAKATU’AMELIE KI HE TOETU’U

Kuo lava, kuo ‘osi ‘a ‘Ene fakaongosia. He kuo lava pea kuo ‘osi ‘a ‘Ene tau mo e kovi. Kuo Ne ikuna’i ‘a Angahala. Kuo Ne hoko hifo ki fa’itoka. Pea kuo telio ia. Ko e tangata mo’oni ia. He kuo tanu. Na’e telio ‘i ha fonualoto fo’ou ‘i ha loto Ngoue Tapu.

1.  Kuo telio ‘a Sisu ko e tangata (1 Tim. 2:5) ‘i he loto ngoue tapu. Na’e ‘i ai ‘a e Ngoue Tapu ‘o Ne pekia ke toe fakatau mai ‘aki ‘a e Tofi’a. Kuo tuku ‘a e tangata ko Sisu ki he loto Ngoue Tapu. Kuo pekia pea telio ‘a e ‘uluaki tangata. Ka te Ne toetu’u. Toetu’u ko e tangata fo’ou ‘i he loto ngoue. Ko e Tangata Fo’ou, ko e tangata faka-‘Otua ia. Te ne mo’ui tuputupu’a he kuo ne laiki ‘a e ‘ulu ‘o e Ngata.
2.  Ko e fa’itoka fo’ou ia. Ko e taipe ‘uluaki ‘o e sino Toputapu na’e hu ki mamani ‘i he manava fo’ou. Manava foki ‘o e fefine taupo’ou. Fefine te’eki ke alafia. Pea ‘oku taau ke hoko ‘a’Ene pekia pea telio Hono Sino ‘i he fa’itoka ‘oku fo’ou. He ko e tokotaha ‘oku tofa hala fo’ou. Pea ‘ikai ko ia pe ka ko e fa’itoka fo’ou ia ‘o Ha’a Tangata. Ko e fa’itoka ‘oku ‘i ai ‘a e Hala ki he Toetu’u. Ko e fa’itoka ia ‘oku ‘i ai ‘a e ‘amanaki ki he Maama Kaha’u. Pea ko ‘ete tokoto ‘i fa’itoka ko e tokoto mo e fakatu’amelie lelei.

Ako 88: Falaite Lelei (Pekia 'a Kalaisi)

SA. 22:1-18; ‘EKI. 12:1-11; HEP. 10:11-25; SIONE 19:1-37

KO E PEKIA ‘A KALAISI        (‘AHO FALAITE LELEI)

1. Ko e pekia ‘a Kalaisi ko e fakangatangata ia ‘o e ‘auhia hifo ‘a e fa’ahinga ‘o e tangata ‘i he luo ‘o e angahala. Kuo fakangata ‘e Sisu Kalaisi ‘a e mala. Kuo ne folofola mai “kuo ‘osi”. Ko e ha nai ‘a e ‘uhinga ‘a Sisu ki he ‘osi?
2.  Kuo ‘osi ‘a ‘ene mo’ui foki ‘i he kakano mo e sino faka-mamani. Na’e ‘ikai ko ‘Ene pekia ko e fakamalohi’i ia ke mate. ‘Io, talamai ‘e ia ‘o felave’i mo ‘Ene pekia “Tala’ehai ko ha fa’ao ia ‘e ha taha meiate au, ka ko ‘eku ‘atu ia ‘e au” (Sione 10:18). Ko ‘Ene fili pe ke Ne pekia ‘i he kei Talavou (ta’u 33) he kuo lava ‘a ia na’a Ne ha’u ke fai ‘i mamani.
3.  Kuo Ne ‘osi ako‘i ‘ene kau ako ‘i he ta’u pe ‘e tolu ke nau hoko atu ‘a e ngaue. Ko ia ‘i he ‘ene pekia kuo lava ‘a ‘Ene polokalama teuteu’i (ako’i) ‘ene kau ‘aposetolo. Na’e ‘ikai te ne tala’a ka na’e lava lelei. ‘Oku ‘ikai ke fa’a pehe ia ‘iate kinautolu ke ‘ai ke mate ‘i he ta’u 40 pe 50, ka ‘oku tau ongo’i ‘oku te’eki ke vaevaeua foki ‘a e me’a na’e totonu ke tau fai ‘i he kuohili te’eki lava. Ka ko Sisu Kalaisi na’a ne lava’i pe ‘i he ta’u ‘e tolungofulu-ma-tolu ! Hono ‘ikai mahu’inga ke tau ngaue lelei ‘aki ‘a e taimi totonu ke lava ‘a hotau ngafa ngaue ‘i hono taimi totonu.
4.  Lava ‘a e Fakamo’ui ‘o mamani. Kuo ‘osi. Pea kuo Ne ha’ele hake ki he langi. Ko ia ‘oua te tau tui ki he ngaahi tokateline fakahe ‘oku ‘ai mai foki ke toe fai ha ngaue lahi, ke fakakato’aki hotau fakamo’ui. Kuo ‘osi lava’i kakato ia ‘e he ‘Eiki ko Sisu Kalaisi. Ko e me’a pe foki ‘oku tau fai ‘i he taimi ni ko e tali kakato mo mo’ui fiefia ‘i he ngaue ko ia (Pekia mo Toetu’u) kuo ‘osi fai ‘e Sisu Kalaisi. Ko Sisu pe ‘a e Hala, Mo’oni mo e Mo’ui (Sione 14:6). Kuo ‘osi ‘a e ouau fakalao pea mo e fakalotu. Ko Sisu Kalaisi Tokotaha pe.

Ako 87: Teuteu ki he Pasova

SAME 119:17-24; MT. 26:17-20; LK. 22:7-14; MK. 14:12-31

TEUTEU KI HE PASOVA             (UIKE TAPU)

Ko e ‘uluaki ‘aho ‘o e ngaahi ‘aho tapu levani. Ko e ‘aho Tu’apulelulu ia. Pea na’e tokanga leva ‘a e ‘Eiki ke teuteu ha potu ke ne ‘i ai mo ‘Ene kau ako ke ma’u ‘a e ‘ohomohe ‘i he efiafi ko ia. ‘I he ‘aho ko ‘eni ‘i ‘Isipite, ‘i he ‘uluaki pasova, na’e tamate’i ‘e he famili ‘Isileli kotoa pe ‘a e lami pea to’o ‘a e toto ‘o afuhi’aki ‘a e matapa ‘i he efiafi ko ia. Na’a nau ma’u ‘a e kakano ‘o e lami ‘i he lotofale ‘a ia ko e pasova pe ‘ohomohe ia. Pea ‘i he pongipongi ‘o e ‘aho ni (Tu’apulelulu) na’e ‘alu ‘a e ‘Eiki ke ne ma’u ha ki’i malolo. Tautautefito ko e fu’u po faingata’a ‘oku ne ‘amanaki ki ai. Pea ‘i he to pe ko ia ‘a e la’a ‘i he ‘aho ni kuo kamata foki ‘a e ‘aho fo’ou ia – ‘aho Falaite. Na’e fai leva ‘e Sisu mo ‘Ene kau ako ‘a e ma’u ‘o e ‘Ohomohe. ‘Oku ke teuteu ki he Pasova mo e ‘Eiki (Fakaha 3:20). Ko e ui ia ‘o e ‘aho ni, “Ke tau kai ‘Ohomohe mo Ia”

Ako 86: Malumu 'a e Fili (Uike Tapu)

SA. 119:9-16; MT. 26:1-5,14-16; LK. 22:1-6; SIONE 12:44-50

KO E MALUMU ‘A E FILI        UIKE TAPU)

Toe ‘a e ‘aho ‘e ua pea hoko ‘a e Pasova, na’e kamata ke fakahaa’i ‘e Sisu ‘a e pau ke lavaki’i mo kalusefai ‘a e Fanautama ‘a Tangata. Pea na’e feinga ai foki mo e kau Falesi mo e kau Sikalaipe ke puke ‘a Sisu ke tamate’i. Ka ‘i he lolotonga ‘a ‘enau feinga fa’ufau ke fakapoongi ‘a e ‘Eiki mo e ha’u ‘a Siutasi ‘o ne talaange ke nau totongi’i ia ka ne lavaki’i ‘a Sisu Kalaisi kiate kinautolu. Ko ia na’a nau aleapau ke ne fai ‘a e fo’i ngaue pango ko ia. ‘Oku tau sio heni ki he mo’ui ta’etokanga. Na’e hoko ‘a Siutasi ko e taha ia ‘o e kau ako mo e kau muimui ‘o Sisu. He na’a ne fa’a ma’u faingamalie foki ‘o ofi ‘ia Sisu ‘i he taimi lahi pea mo toe fanongo malanga mo akonaki ta tu’o lahi. Ka na’e ‘ikai te ne tokanga. Na’e nofo pe ‘ene fakakaukau ‘a’ana ‘i he ngaahi me’a ‘o e mamani. Pea ko hono o ia ‘o e hoko mai ‘a e fili ‘oku ne fiema’u ha taha ke ne ngaue’aki ‘i he ‘ene ngaahi ngaue pango pea mo fa’ufa’u kovi. Na’e ngutuhua ange kia Siutasi ke ‘oua ‘e fanau’i ki mamani. Tangata mala’ia. Kae fefe koe? Na’e totonu ho fanau’i ki mamani? Tokanga na’a ‘oku ta kau ‘i he fa’ufa’u ke fihia mo ta’ofi ‘a e Kosipeli mo e mo’ui ‘a Sisu Kalaisi. 

Ako 85: Fehu'ia 'o e mafai 'o Sisu

SAAME 119:1-8; MATIU 21:23-27; MAAKE 11:27-33; LUKE 20:1-8

FAKAFEHU’IA ‘A E MAFAI ‘O SISU
(UIKE TAPU)

‘I he ‘aho ni kuo fai ai ‘e he kau taki Siu ‘a e fakafehu’ia ‘o e mafai na’e fai’aki ‘e Sisu ‘a e fakama’a ‘o e Temipale. Ka na’e toe fehu’i ‘e Sisu kiate kinautolu pe ko e mafai mei fe na’e fai’aki ‘e Sione Papitaiso ‘a ‘ene ngaue? Pea ‘ikai te nau lava ke tali, kaekehe ko e taipe ‘o e ta’efieauna ‘a e tangata ki he ‘Otua. 

Ako 84: Uike Tapu

SA. 118:19-29; MT. 21:12-22; MK. 11:12-18; SIONE 2:13-22

KO E TALATUKI’I ‘O E FU’U FIKI MO E FAKAMA’A ‘O E TEMIPALE
(UIKE TAPU)

‘Oku tau loto ke tau fononga fakataha pe mo Sisu Kalaisi ‘i he ngaahi ‘aho takitaha ‘o e uike Tapu pe uike Pasione ‘o kamata pe mei ‘aneafi (Sapate Paame). He na’e toe foki pe ‘a Sisu ‘aneafi mei Selusalema ‘o mohe pe ki Petani, hili ‘a ‘ene fononga fakatu’i. Pea ‘i he pongipongi ni na’a ne toe uhu pongipongi pe ki Selusalema. Mahalo pe na’e te’eki ke ne ma’u me’atokoni pongipongi, pea kuo Ne halofia, pea kuo ne afe atu ki he fu’u fiki, na’e failau ke kumi fua, ka na’e ‘ikai ke ne ma’u ha me’a. Pea ko e taipe pe ia ‘o e ouau fakalotu – ka na’e ‘ikai ha fua ‘o e Laumalie Ma’oni’oni ia ‘i he’enau mo’ui (Kalet. 5:22-23). Pea ko e tuha ‘o e kau ta’efua ko e motuhi pe (Lk. 13:6-7; Sione 15:4) etc. Ko e sipinga pe ‘a ‘ene a’u ki he temipale ‘oku nau fai ‘a e fefakatau’aki ‘i he loto Temipale.

Tefito’i Fakakaukau: Ko ‘etau Fuakava mo e ‘Otua ‘oku tu’u ‘ia Kalaisi.

Ako 83: Sapate Paame

SAAME 118:19,29; ‘AISEA 50:1-9; FILIPAI 2:5-11; LUKE 19:28-40

KO E HA’ALE KI SELUSALEMA         (SAPATE PAAME)

‘Oku tau a’u mai ‘eni ki he fa’ahita’u ‘oku ui ‘e he Tohi Mahina fakakalisitiane ko e fa’ahita’u Pekia pea ‘oku kamata he ‘aho ni ‘a e talanoa ki he Uike Pasione (Falengamamahi ‘a e ‘Eiki) (Uike Tapu) ‘a e hu ‘a Sisu Kalaisi ki Selusalema. ‘Oku ‘ikai ko ‘ene toki hu ‘eni, ka ko e hu ‘eni ia ‘a e Tu’i. Pea ‘oku ne heka ‘i ha ‘asi kae fola lau’i paame ‘a e kakai ‘i he hala. Pea ‘oku ‘iloa ‘a e Sapate ni ko e Sapate Paame. Ko e hu ‘a e ‘Eiki ki Selusalema ko e tu’i, pea ‘oku kalanga ‘a e kakai “Hosana ki he Hako ‘o Tevita” ko e ‘aho mahu’inga ‘eni. Ko e tokotaha ia ko e fakatau’ataina. ‘O ‘ikai foki ko e kakai Siu pe ‘o Selusalema ka ki mamani katoa. Ko Sisu ‘eni ‘oku ha’u: 

1.  Ko e Tu’i mo e Fakamo’ui ‘o mamani katoa. Ko e Tokotaha ikuna ia. ‘Oku ne ikuna’i ‘a e mate mo e kolosi. Pea ‘oku taau ke talitali loto fiefia ‘a e Tu’i ikuna. Ko ‘eni ia ‘o hange ko e tali fiefia ‘e he fu’u kakai ‘i Selusalema. 
2.  ‘Oku ‘ikai ko ha tu’i ia ‘o ha lingitoto fakamamani, ka ko e Tu’i ‘o e melino he ‘oku ne hu mai ‘i he loto ma’ulalo. ‘Oku ‘ikai heka ‘i ha hoosi ka ko e ‘asi. Ko e Tu’i ‘o e Melino pea ‘oku ne hoko mai ‘i he ‘ofa ke tau nofo melino mo fe’ofa’aki (Sakalaia 9:9). 
3.   Ka neongo ‘a e fotu ma’ulalo mo anga fakasevaniti ‘a e Tu’i ni, ka ‘e muimui ai ‘a e kakai kehekehe lanu mo e matakali kehekehe ‘o mamani (Sakalaia 9:10). 
4.  Ko ‘ene ikuna ‘e fou mai ai ‘i hono ta’ata’a ‘a ia na’a ne hanga ‘o hua’i koe’uhi ke mo’ui ‘a e tokolahi (Mk. 11:45; 14:24; 1 Kol. 11:25). ‘I he’ene feilaulau mo fakatau’ataina kakato ‘a koe mo au mei he ha’i ‘a e kakano mo e angahala (Sakalaia 9:11). Hosana ki he Tu’i ko e Hako ‘o Tevita.        

Tefito'i Fakakaukau:             Ko e Fakamo’oni Ma’a Kalaisi  (Matiu 4:19)

Ako 82: Koe Tenga'i Musita kuo hoko 'o lahi

ALO. 29:14; MT. 13:31,32; LK. 13:18,19

KO E TENGA’I MUSITA SI’ISI’I KUO HOKO ‘O LAHI

Ko e tenga’i musita ko e si’isi’i taha ia ‘o e ngaahi fo’i tenga’i ‘akau ‘i Palesitaine ‘i he ‘aho ko ia. Pea ‘oku fakatatau pe ki ai ‘a e anga ‘o e tupu ‘a e Pule’anga ‘o e ‘Otua. Tupu “ko e lahi ‘i he fa’ahinga mohuku kai”. Mei he ki’i kamata’anga si’isi’i ka kuo hoko ia ‘o kaukaua. ‘Oku pehe ma’u pe ‘a e anga ‘o e tupu ‘a e ngaue ‘a e ‘Otua. Kuopau pe ke kamata mei he me’a si’isi’i ‘o toki tupu fakautuutu pe mei he ta’u ki he ta’u ‘o hoko ko e lahi taha ia ‘i ha kuonga. Pea ‘e toki ‘aukolo mai ‘a e kakai (“fanga manupuna”) ‘o ma’u mo’ui ‘i hono “malumalu”. Pea ‘oku fakalotolahi ia ki he ‘etau tui.

Tefito’i Fakakaukau: Fai fakamatoato he me’a si’i pea ‘e tapuaki’i koe ‘e he ‘Eiki ‘o ‘oatu ‘a e me’a lahi ‘aupito.